به گزارش مشرق، 'امير موسوي' از کارشناسان ارشد مسائل خاورميانه و خليج فارس، 'محمدصالح صدقيان' رئيس مرکز مطالعات عربي در تهران و 'مصيب نعيمي' مديرمسؤول روزنامه عرب زبان الوفاق در ميزگردي در ايرنا با تشريح دلايل و اهداف عربستان سعودي از حضور در بحرين گفتند که تا زماني که حکومت اين کشور به مطالبات چندساله مردم بحرين پاسخ درستي ندهد، بحران آن حل نخواهد شد.
موسوي کارشناس ارشد مسائل خاورميانه گفت: مداخله نظامي عربستان سعودي در بحرين در راستاي تامين و حفظ منافع آمريکا در منطقه خليج فارس صورت گرفته است.
وي با اشاره به سفر مقامهاي امريکايي به عربستان در ماههاي اخير افزود:' عربستان در بحرين مجري دستورات 'بيل گيتس' وزير دفاع امريکا است زيرا قلب تپنده واشنگتن در خليج فارس، منامه است.'
وي با اشاره به مشاهداتش از حضور امريکاييها و پايگاه نظامي اين کشور در پايتخت بحرين تصريح کرد: حضور پايگاه پنجم دريايي امريکا در بحرين يک مساله حياتي براي واشنگتن است زيرا در هيچ نقطه منطقه چنين پايگاهي ندارد.
موسوي گفت: 'اگرچه هرگونه بي ثباتي در بحرين بر عربستان و ديگر کشورهاي عرب خليج فارس نيز مي تواند تاثير بگذارد، اما من اعتقاد راسخ دارم که مداخله نظامي عربستان در بحرين بيش از همه در راستاي حفظ منافع آمريکا است.'
وي هرگونه تضعيف و تغيير شرايط در بحرين را عاملي براي قدرت گرفتن ايران و حزب الله در منطقه خاورميانه و خليج فارس دانست و افزود: آمريکايي ها به شدت نگران هرگونه تضعيف حکومت بحرين هستند و به همين دليل نيز از عربستان خواستند تا مجري دستورات آنها در مورد حکومت آل خليفه باشد.
اين کارشناس ارشد مسائل منطقه تصريح کرد: سعوديها در حالي اقدام به مداخله نظامي در بحرين کرده اند که اقدامات مشابه آنها در يمن براي سرکوب حوثي ها نيز هيچ نتيجه اي برايشان نداشته است.
موسوي گفت: سعوديها نه تنها در يمن بلکه در ديگر کشورهاي منطقه نيز شکست خورده اند.آنها در لبنان از دولت حريري حمايت مي کردند اما دولت وي ساقط شد، در عراق، پيش از اشغال، پشتيبان صدام حسين بودند و پس از آن به حمايت از اياد علاوي برخاستند اما نتيجه اي نگرفتند، در مصر هم نتوانستند مبارک را حفظ کنند و در چنين شرايطي، اکنون به بحرين نيروي نظامي فرستاده اند.
وي افزود: اين رفتارهاي حکومت عربستان سعودي در شرايطي است که اين کشور در برابر رژيم صهيونيستي و آمريکا سياست هايي ذليلانه در پيش گرفته و در برابر محاصره غزه هيچ گامي برنداشته است.
موسوي گفت که طرح يک ميليارد دلاري کمک عربستان به غزه نيز به دليل آنکه خواهان کنارگذاشتن مقاومت فلسطيني ها در برابر رژيم صهيونيستي و آزادي گيلعاد شاليت سرباز اسراييلي اسيرشده توسط حماس است، هرگز به اجرا در نيامده است.
اين تحليلگر مسائل منطقه خاطرنشان کرد که دقت در رفتارهاي عربستان نشان مي دهد اين کشور صرفا به دنبال 'طايفه گري' و ايجاد مسائل و اختلافات مذهبي در ميان مسلمانان منطقه است.
موسوي با اشاره به بيماري پادشاه عربستان سعودي و نبود يک جانشين بالقوه براي وي گفت: سعودي ها در داخل بدليل موضوع جانشيني دچار اختلافات شديد هستند.

* ايران قوي تر شده است
اين کارشناس برجسته مسائل خاورميانه تاکيد کرد: تامل در روند رويدادهاي منطقه همچون عراق، لبنان، مصر و بحرين نشان مي دهد جمهوري اسلامي ايران هر روز قوي تر شده است.
موسوي گفت: اين در حالي است که موضع گيري ايران در رابطه با اوضاع بحرين، کاملا منطقي و بسيار ملايم بوده است.
وي افزود: واکنش آرام ايران و دعوت آن از دولت بحرين و عربستان براي شنيدن صداي مردم و دست برداشتن از سرکوب و قتل مردم بحرين در حالي صورت گرفته که 'رجب طيب اردوغان' نخست وزير ترکيه موضع گيريهاي بسيار تندي داشته و از به وجود آمدن 'کربلاي جديد' در بحرين انتقاد کرده است.
اين کارشناس مسائل خاورميانه با بيان اينکه سعودي ها در منطقه از موضوعات طايفه اي و قومي سوء استفاده مي کنند، افزود: شيعيان بحرين تاوان بسياري از مسائل منطقه اي را مي پردازند.
موسوي با اشاره به تخريب سه مسجد در بحرين در روزهاي اخير هشدار داد: سعوديها قصد دارند جنگ مذهبي و طايفه گري به راه بيندازند تا از اين راه ايران وارد موضوع بحرين شود.
وي خاطرنشان کرد: حکومت ها در کشورهاي عربي منطقه در خطر هستند و تنها راهي که مي توانند با استفاده از آن، حمايت هاي مردمي را از خود به وجود آورند، طرح موضوع طايفه گري است.

* ريشه بحران بحرين
موسوي در باره پيشينه اعتراضات مردم بحرين و خواستهاي آنان اظهارداشت: قيام مردمي در بحرين ريشه دار است و پيش از اين نيز آنها دو بار عليه حکومت آل خليفه قيام کرده بودند.
وي با اشاره به توافقات صورت گرفته ميان رهبران مخالفان دولت و پادشاه و نخست وزير بحرين در جريان آخرين قيام مردمي در بحرين در دهه 90 ميلادي گفت: براساس توافقات صورت گرفته ميان مخالفان و دولت بحرين قرار بود يک سلطنت مشروطه در اين کشور برقرار شده و انتخابات آزاد پارلماني برگزار شود.
اين کارشناس مسائل خاورميانه، دادن آزادي هاي مذهبي و سياسي به همراه آزادي بيان را از ديگر توافقات دولت بحرين و مخالفان آن عنوان کرد که بعد از گذشت بيش از ده سال هنوز اجرايي نشده است.
موسوي، شرايط مساعد منطقه اي بعد از تحولات تونس و مصر به همراه اجرايي نشدن توافقات صورت گرفته ميان مخالفان و پادشاه را از دلايل آغاز قيام کنوني مردم بحرين در بهمن ماه گذشته خواند و افزود: مردم در شرايط کنوني ديگر اطمينان و اعتمادي به حکومت و وعده هاي آن ندارند.
اين کارشناس برجسته مسائل خاورميانه با اشاره به بازگشت رهبر در تبعيد گروه التحرير شيعي بحرين از لبنان به اين کشور، وي را عامل تندتر شدن فضا دانست و تصريح کرد: در حالي که گروه الوفاق به خوبي جلو رفته بود و شرايط منطقه اي و بين المللي را با دقت زير نظر داشت، گروه التحرير در بعضي از نقاط تندروي کرد و باعث عکس العمل شديد دولت شد.
موسوي در پاسخ به اين سوال که اساسا مردم بحرين چه خواسته هايي از حکومت خود دارند، اظهار داشت: اولين و مهم ترين خواسته آنان مشروطه شدن پادشاهي در اين کشور و سپس برگزاري انتخابات آزاد پارلماني است که منتج به تعيين نخست وزير شود.
وي برطرف شدن تبعيض هاي طايفه اي و قومي به همراه آزادي هاي سياسي و رسانه اي و همچنين آزادي زندانيان سياسي را از ديگر خواسته هاي مردم بحرين در قيام اخير خود عليه حکومت آل خليفه خواند.
اين کارشناس مسائل خاورميانه با بيان اينکه عموي پادشاه بحرين مدت 42 سال است که در سمت نخست وزيري حضور دارد، گفت: به نظر مي رسد اختلافاتي ميان پادشاه بحرين و عموي او که در سمت نخست وزيري است، وجود دارد و همين امر نيز يکي از دلايل خياباني شدن اعتراضات در بحرين بوده است.
موسوي افزود: در حالي که به نظر مي رسد پادشاه بحرين با تغيير نخست وزير در اين کشور مخالفتي نداشته باشد اما به هيچ عنوان با محدود شدن اختياراتش و يا مشروطه شدن سلطنت موافق نيست.
وي با اشاره به تلاش هاي وليعهد بحرين براي برطرف کردن اختلافات و گفت و گو با مخالفان يادآور شد: تلاش وليعهد بحرين باعث آرام تر شدن اوضاع در روزهاي نخست شد اما دخالت سعودي ها و همچنين سفر رابرت گيتس وزير دفاع آمريکا به بحرين شرايط را تغيير داد.

* بحراني به زيان همه شيخ نشين ها
رييس مرکز مطالعات عربي در تهران هم در ميزگرد ايرنا هشدار داد سرکوب نظامي مردم بحرين و بکارگيري خشونت براي حل بحران اين کشور، به نفع هيچيک از کشورهاي عرب حوزه خليج فارس نخواهد بود.
'محمدصالح صدقيان' گفت: خواسته هاي مردم بحرين در هفته هاي اخير همان مطالباتي است که آنها طي 11 سال گذشته بارها مطرح کرده اند و به نظر مي رسد تا زماني که به اين مطالبات پاسخ داده نشود، بحران اين کشور حل نخواهد شد.
وي يادآور شد: اعتراض مردم بحرين نه از فوريه گذشته بلکه از سال 1999 ميلادي آغاز شده و در طول 11سال اخير آنها بارها مطالبات خود را با فراز وفرودهايي مطرح کرده اند اما متاسفانه حاکمان وقعي به خواسته هاي منطقي مردم ننهاده اند.
صدقيان تصريح کرد: حضور نظامي عربستان در بحرين نيز براي مقابله با مطالبات مردم اين کشور به خير و صلاح هيچيک از شيخ نشين هاي خليج فارس نخواهد بود.
وي به همين دليل از دخالت نظامي عربستان سعودي در بحرين و قتل عام مردم در حملات نيروهاي مشترک دو کشور به شدت انتقاد کرد و خواهان توقف اين روند شد.
رييس مرکز مطالعات عربي گفت: عربستان با حضور نظامي در بحرين به دنبال حفظ امنيت و قدرت رهبري خود در شيخ نشين هاي خليج فارس است و تصور مي کند با اين اقدام مي تواند مانع افزايش نفوذ و اقتدار ايران در سطح منطقه بشود.
وي افزود: عربستان در طول سه دهه پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، سنگرهاي خود را يکي پس از ديگري از دست داده و احساس مي کند با سقوط بحرين از چهار طرف محاصره خواهد شد.
صدقيان با بيان اينکه در نظام رسمي عربي، عراق به عنوان يک سنگر در مقابل ايران تعريف شده بود، سقوط صدام در سال 2003ميلادي را اولين ضربه به امنيت اين نظام دانست و گفت: سقوط حسني مبارک در مصر هم که خود را موظف به حفاظت از اين نظام عربي مي دانست، اکنون سران عربستان را با يک چالش حياتي مواجه ساخته است.
اين کارشناس مسائل منطقه همچنين با اشاره به اينکه شش کشور شيخ نشين حوزه خليج فارس، امنيت واحدي را براي خود تعريف کرده اند، افزود: بر اساس اين تعريف هر تغييري در هر يک از اين شيخ نشين ها در هر سطحي که باشد، بر همه آنها تاثير خواهد گذاشت.
وي نظام حاکم بر کل اين شيخ نشين ها را يک نظام خانوادگي دانست و يادآور شد: براساس اين نظام، متوسل شدن عربستان به اعزام نيروي نظامي به بحرين يک اقدام داخلي محسوب مي شود.
صدقيان برخورد شبکه تلويزيوني الجزيره با موضوع بحرين را نيز در همين راستا ارزيابي کرد و گفت: اين شبکه که در طول ده سال گذشته، مدعي حرفه اي گرايي در کار رسانه اي بود، چرا به رغم پوشش وسيع خبري تحولات اخير مصر، تونس، ليبي و يمن در قبال تحولات بحرين ساکت نشسته است؟!.
وي مالکيت شيخ نشين قطر بر اين شبکه تلويزيوني را عامل اين نوع برخورد آن با قضيه بحرين دانست و خاطرنشان ساخت: طبيعي است شيخ نشين قطر مثل بقيه شيخ نشين هاي جنوب خليج فارس حاضر نيست يکي از اعضاي اين خانواده، سازي بر خلاف بقيه بزند.

* عربستان محاصره شده است
رييس مرکز مطالعات عربي، مهمترين هدف عربستان از دخالت در بحرين را رويارويي با نفوذ جمهوري اسلامي ايران در منطقه دانست و اظهارداشت: با روي کارآمدن شيعيان در عراق، سقوط حسني مبارک و آغاز دوره دموکراسي در مصر، ناآراميهاي يمن و اعتراضات در بحرين، حاکمان سعودي احساس مي کنند ايران عربستان را دارد از همه سو محاصره مي کند.
وي افزود: اگرچه ايران در رويدادهاي کشورهاي يادشده دخالتي مستقيم ندارد، اما تامل در ماهيت اين رويدادها و مطالبات آزاديخواهانه، استقلال طلبانه و ضدامريکايي مردم اين کشورها نشانگر اين حقيقت است که هر حکومتي که در نتيجه اين تحولات در آنها روي کار بيايد،مناسبات بهتري با ايران خواهد داشت.
صدقيان گفت: در چنين شرايطي، عربستان احساس مي کند با ايران دارد رو در رو مي شود و به همين دليل، به طرح مطالب اختلاف انگيز مذهبي و 'طايفه گري' در منطقه روي آورده است.
وي همچنين عربستان را به دخالت در ناآراميهاي اخير در سوريه متهم کرد و گفت که سعوديها از طريق شبکه العربيه، لبنان و ديگر ابزارهاي خود براي بي ثباتي در سوريه به عنوان يکي از متحدان اصلي ايران در منطقه تلاش مي کنند.
صدقيان يادآور شد: عربستان براي تحريک ديگر حکام شيخ نشين منطقه، ايران را متهم به دخالت در تحولات بحرين مي کند، اما ايران نبايد دراين زمينه بهانه به دست آنها بدهد.
وي اقدامات ديپلماتيک را براي آرام کردن منطقه و جلوگيري از هرگونه پيشامدهاي غيرقابل کنترل، بهترين شيوه براي برخورد ايران با اين اتهام ها دانست و گفت: هرگونه اظهارنظر رسمي وغيررسمي براي تشويق ايران به مداخله در بحرين مي تواند به تنش در منطقه دامن بزند.
به عقيده رييس مرکز مطالعات عربي، عربستان در حال حاضر با توجه به تحولات منطقه از آمادگي بيشتري براي گفت وگو با ايران برخوردار است.
رييس مرکز مطالعات عربي در باره پيش بيني خود از آينده تحولات بحرين گفت: با توجه به بافت سياسي، اجتماعي و نظامي اين شيخ نشين بعيد است در سيستم حکومتي اين کشور دگرگوني عمده اي روي بدهد.

* ناکامي عربستان
مديرمسئول روزنامه عربي زبان 'الوفاق' هم در ميزگرد ايرنا گفت: دخالت نظامي عربستان و سرکوب خشن مردم بحرين از سوي حکومت، حل بحران اين کشور را با بن بست مواجه کرده است.
'مصيب نعيمي' افزود: شرايط اجتماعي بحرين با ديگر کشورهاي منطقه متفاوت است. در اين کشور، خانواده هايي با قدمت چندهزار ساله سکونت دارند و انسجام ملي و اجتماعي آنها بسيار زياد است.
وي خاطرنشان کرد: به همين دليل، بحث فتنه و جدايي در اعتراضات مردم بحرين جايي ندارد و با وجود سرکوب خشن آنها از سوي نظاميان سعودي و بحريني و مرگ بيش از 30 نفر در جريان خشونتها، ما بر خلاف ديگر کشورها، شاهد حمله مردم به اموال عمومي، تخريب آنها و يا غارت فروشگاهها نيستيم.
نعيمي با تاکيد بر اينکه 'مطالبات مردم بحرين برحق است و ربطي به عوامل خارج از مرزهاي اين کشور ندارد'، افزود: مردم بحرين مانند مردم مصر، تونس، ليبي و ديگر کشورهاي عربي از فساد، تبعيض، نبود آزادي و حکومت دائمي يک خاندان بر بقيه مردم شاکي هستند و مي خواهند اين وضعيت تغيير يابد.
وي ادامه داد: با اين حال، حاکمان بحرين و عربستان که قادر به پاسخگويي به مطالبات برحق مردم نيستند، فرافکني کرده و کشورهاي ديگر را متهم به دخالت در امور داخلي خود مي کنند.

* مردمي با اصالت ديرينه
مديرمسئول الوفاق با تاکيد بر اصالت بيش از 1000ساله مردم بحرين تصريح کرد: هيچ قدرتي نمي تواند اين مردم را که اصالتشان از خود حاکمان بحرين نيز بيشتر است، ازاين کشور اخراج کند.
نعيمي مطالبات مردم بحرين را برخاسته از تحولات ارتباطي، علمي و فکري جهان دانست و گفت: بر اين اساس اين مردم با قبول مشروطيت و پادشاهي خواستار برگزاري انتخابات آزاد براي تعيين نخست وزير و بقيه ارکان حکومت شده اند اما حاکمان عربستان وبحرين نمي خواهند اين واقعيت را بپذيرند.
وي اختلاف در درون حاکميت بحرين درخصوص برآورده کردن مطالبات مردم را نيز رد نکرد و ورود نيروهاي نظامي عربستان به بحرين را نتيجه اصرار نخست وزير اين کشور دانست.
به عقيده نعيمي، عربستان نمي تواند روند تحولات را در بحرين به سمتي که خود مايل است هدايت کند و ديريا زود مجبور خواهد شد مقدرات اين کشور را به مردم آن واگذار نمايد.
مديرمسئول روزنامه عربي زبان الوفاق موضعگيري ايران را در خصوص تحولات بحرين منطقي دانست و برخورد کشورهايي مانند کويت و عمان را نيز با اين تحولات توام با عقلانيت خواند.